درمان اختلال سوگ
درمان اختلال سوگ برای زمانی است که فرد دچار یک سوگ شده و مدت این سوگ بیشتر از حد معممول است. یکی از اتفاقاتی که حتما برای نوع بشر اتفاق میافتد و بعنوان یکی از تلخ ترین اتفاقات و وقایع زندگی بحساب میاید سوگ است . همه ی ادمهایی که روی زمین هستند سوگ را تجربه کردند. سوگ رفتاری است که بواسطه ی از دست دادن یک فرد یا یک وضعیت و موقعیتی یا چیزی که داشته و الان ندارد را بروز میدهد .
دوره ی سوگ برای هر فردی متفاوت است اما تاثیراتی که در افراد میگذارد تقریبا یکسان است . همانطور که در بالا نیز به ان اشاره کردم وقتی که فرد یک تجربه تلخ را در زندگی گذرانده و به سوگ از دست ان یا فراق ان تچربه تلخ نشسته ولی مدت و شدت آن بیشتر از حد معمول است کاربرد بیشتری دارد . در این مقاله قصد داریم در این خصوص مطالبی را با شما درمیان بگذاریم.
سوگ چیست؟
سوگ یا سوگواری یک پاسخ و واکنش طبیعی است که هر فردی بعد از یک اتفاق ناگوار و تلخ که میتواند شامل از دست دادن افراد نزدیک و مهم زندگی یا از دست دادن چیزهایی که برای فرد خیلی مهم است مانند حیوانات خانگی یا یک وسیله یا شی یا یک رابطه، طلاق یا جدایی، از دست دادن عضو، از دست دادن شغل ، بوجود امدن یک بیماری لاعلاج یا اندوه فراوان، خشم فروخورده یا مواردی از این دست باشد.
مراحل سوگ
سوگ دارای چند مرحله است که طی کردن ان برای همه الزامی نیست . ممکن است فردی تمام مراحل را طی کند و فردی دیگر فقظ چند مرحله از ان را طی کند . مراحل سوگ عبارتند از:
انکار: یعنی فرد نمیخواهد ک قبول کند که فردی یا موقعیت یا چیزی را از دست داده است .
خشم : فرد از اینکه این اتفاق برایش افتاده بسیار خشمگین است .
چانه زنی : یعنی فرد در حال چانه زدن است و دست به هر کاری میزند که از این وضعیت خارج شود.
افسردگی : در این مرحله فرد دچار افسردگی میشود و حالتهای افسردگی را از خود بروز میدهد.
برای درمان افسردگی بیشتر بدانید
پذیرش : در این مرحله فرد سوگ و از دست دادن را قبول میکند .
علائم سوگ
وقتی فردی دچار سوگ میشود علائمی در او بروز میکند که ما بعنوان علائم سوگ از آن یاد میکنیم. آن علائم عبارتند از:
• اگر سوگ به دلیل از دست دادن یکی از نزدیکان باشد فرد دوست دارد که جان خود را از دست بدهد تا به او برسد.
• بیخوابی
• کرختی
• تحریک پذیری
• کاهش میل جنسی
• تنش عضلانی شدید
• کاهش تمرکز
• بیقراری و نگرانی زیاد
• احساس درد روانی شدید
• بی علاقه بودن نسبت به آینده
• احساس بی اعتمادی نسبت به دیگران
• مقصر دانستن خود در اتفاقی که رخ داده است
• تمایل به تنهایی و انزوا
• لذت نبردن از چیزهایی که قبلا لذت میبرده
• احساس غم و اندوه
• بی میلی نسبت به ادامه زندگی
• دچار شدن به انواع اضطرابها
• ضعیف شدن بدن و دچار شدن به بیماریهای مختلف به علت ضعیف شدن سیستم ایمنی
درمان اختلال سوگ
در درمان اختلال سوگ به مراجع کمک میشود تا واقعیت از دست دادن فرد یا هر دلیلی که سوگوار ان است را در زندگی اینده ی خود ترکیب کند و به او کمک شود تا یک پیوند سالمی با فرد یا هر چیز عزیزی که از دست داده را حفظ کند .
برای درمان اختلال سوگ روشهای متعددی وجود دارد که در اینجا به اختصار توضیحاتی درباره ی هر روش ارائه میدهیم. هدف همه ی این روشها این است که فرد به پذیرش ان اتفاق ناگوار و تلخ برسد و به زندگی عادی خود بازگردد.
درمان سوگ پیچیده
درمان سوگ پیچیده یا CGT یک روش رواندرمانی ساختار یافته ۱۶ جلسه ای است که به فرد کمک میکند که به زندگی طبیعی خود بازگردد و با اتفاق تلخ کنار بیاید . فرض این روش این است که سوگ یک رخداد جهان شمول در زندگی است که گریزی از ان نیست و غم و اندوه و سازگاری پیدا کردن با از دست دادن بصورت ذاتی و طبیعی هستند .
این روش در دو حوزه کار میکند اینکه عملکرد فرد را بوسیله ایجاد شور و شوق برای اینده بازیابی میکند و دیگر اینکه به فرد کمک میکند که به مرگ فکر کند اما بدون خشم و گناه و اضطراب .
این روش دارای ۷ جزء است که عبارتند از :
• درک غم و اندوه؛
• مدیریت و کنترل استرس و احساسات دردناک
• فکر کردن درباره اینده
• تقویت و غنی کردن روابط بین فردی
• صحبت کردن و گفتن درباره داستان مرگ
• یادگیری زندگی کردن با یاداوری و بخاطر اوردن خاطرات فردی که از دست رفته
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری یک روش روان درمانی کوتاه مدت است که معتقد است نحوه تفکر و احساس فرد بر رفتار او تأثیر می گذارد . این روش با تکنیکهایی که دارد سعی میکند فرد را به پذیرش برساند و همینطور به اصلاح ارزیابی ها و افکار ناسازگاری که در مورد غم و اندوه دارد بپردازد و اینکه سعی میکند فرد را به زندگی عادی برگرداند.
در درمان شناختی رفتاری سعی میشود که به فرد ابتدا آموزش روانی در مورد فرایندهای سوگ داده شود و بعد با چالشهای شناختی که با فرد انجام میشود او را در معرض دردناکترین جنبه های از دست دادن قرار دهد و بعد شروع به بازسازی شناختی افکار فرد برای بوجود امدن شرایط تغییر انجام میشود و در نهایت با فعال سازی رفتاری به فرد کمک میشود که به فعالیتهای معنی دار زندگی خود مجددا بپردازد.
لازم به ذکر است که درمان شناختی رفتاری هم بصورت انفرادی و هم بصورت گروهی در گروههای ۱۲ نفره نیز انجام میپذیرد.
گروه درمانی سوگ
یکی از روشهای سودمند برای درمان سوگ روش گروه درمانی سوگ است. در این روش افرادی که دارای مشکلات مشابه هستند ( یعنی سوگوار فرداز دست داده ی خود هستند ) در این گروه شرکت میکنند . در این روش راحتتر میتوان با اتفاقات تلخ و ناگوار کنار بیایند و به این بینش برسد که دیگرانی هم هستند که تجربه ای شبیه به او دارند و در این روش میتوانند از تجربیات دیگران نیز استفاده کنند .
درمان سوگ در کودکان
سوگ رفتاری است که کوچک و بزرگ نداردو کودکان نیز میتوانند دچار سوگ و اختلال سوگ شوند . این اتفاق بویژه برای کودکانی که افراد اصلی زندگی خود را ازدست داده اند بیشتر بروز میکند . نشانه های سوگ در کودکان متفاوت است . این علائم در کودکان میتواند بصورت پسروی رشد یا رفتارهای پرخاشگرانه یا اضطراب خود را نشان دهد .
روش درمان سوگ در کودکان شبیه به بزرگسالی است با این تفاوت که باید با توجه به سن و سال و درک کودکان انجام شود . برای کودکان میتوان از روشهایی مانند بازی درمانی یا هنر درمانی یا روایت درمانی استفاده کرد.
سوگ ناتمام
برای اینکه بخواهم مفهوم این واژه را برای شما توضیح دهم باید بگویم که گاهی اوقات بعضی افراد که بر اثر حادثه یا اتفاق غیر مترقبه عزیزی را از دست داده اند یا با فردی که از دست رفته ارتباط خیلی عمیقی داشته اند یا در شرایطی ممکن است در یک مقطعی ارتباط خوبی با فرد از دست رفته نداشته باشند یا با برداشت خود فکر میکنند که کوتاهی در مورد فرد متوفی انجام داده اند ممکن است دچار سوگ ناتمام بشوند .
در سوگ ناتمام فرد دائما سوگوار این است که انگار یک حفره ای با از دست رفتن عزیز از دست رفته در قلب او ایجاد شده که با هیچ چیزی پر نمیشود . در سوگ ناتمام جمله هایی از قبیل ” او هنوز زنده است ” “خووب سیر ندیدمش” “چرافلان کار را برایش انجام ندادم” ” غریبانه به خاک سپردمش” و جملاتی از این دست شنیده میشود .
درمان سوگ حل نشده
ماندن یا گذشتن از سوگ رابطه ی نزدیکی با هوش هیجانی فرد دارد . هوش هیجانی یعنی تطبیق فرد و سازگاری او با شرایط و محیط اطراف خود . افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند بهتر میتوانند به زندگی خود ادامه دهند و خود را با شرایط زندگی منطبق کنند . بنابرین افرادی که هوش هیجانی پایینتری دارند بیشتر در سوگهای ناتمام گیر خواهند کرد .
شاید ماندن در سوگ حل نشده یک تصمیم ناخودآگاه باشد . یعنی فرد بدون اینکه بداند در سوگ ناتمام سوگواری میکند. بنابرین برای درمان باید سعی شود به مسئله سوگ و افکار و تفکرات زائدی که فکر فرد را پر کرده است پرداخته شود و دستاوردهایی که برای ماندن در این سوگ دارد را به چالش کشید وسود و زیان کرد تا با کمک درمانگر بتواند از دست این افکار بصورت تدریجی خلاص شود و بتواند به زندگی عادی خود بازگردد .
افسردگی بعد از فوت عزیزان
وقتی که یکی از نزدیکان فوت میشود اطرافیان و نزدیکان متوفی دچار غم و اندوه شدیدی میشوند و ممکن است فرد دچار افسردگی بعد از فوت عزیزان شود . در بعضی از افراد این غم منجر به افسردگی میشود و اگر فردی زمینه ی افسردگی داشته باشد این وضعیت را بدتر میکند .
همه ی ما ادمها بعد از اینکه کسی را از دست میدهیم ناراحت و غمگین میشویم و این امر خیلی عادی و طبیعی است . و شاید میتوان گفت که برای تخلیه حالات روحی خیلی هم ضروری ست . اما اگر این ناراحتی و غم از حالت طبیعی خارج شود و مدت و شدت ان طولانی تر شود انوقت است که فرد برای برون رفت از این حالت نیاز به مداخله درمانی دارد.
کنار آمدن با اندوه و افسردگی بعد از فوت عزیزان
بدن انسان طوری آفریده شده است که بعد ازاینکه با مشکلی روبرو میشود به مرور یاد میگیرد که بر شرایط مسلط شود و خود را دوباره پیدا کند . شاید اینطور هم بتوان گفت که غم و ناراحتی و اندوه به انسان یاد میدهد که چطور با مقتضیات زندگی مواجه شود . اگر خاطرتان باشد در بالا مراحل سوگ را بیان کردیم و گفتیم که یکی از مراحل ان پذیرش است یعنی بعد ازمراحل انکار و خشم و چانه زدن و افسردگی به مرحله ی پذیرش میرسیم که فقدان عزیز از دست رفته را قبول میکنیم و میتوانیم با ان کنار باییم .
وقتی که در جریان سوگواری ما شروع به گریه و صحبت کردن و ابراز کردن هیجاناتمان میپردازیم این کار باعث میشود که مقداری از فشارهای روانی تخلیه شود . اگر فردی در این دوران که هیجان زیادی دارد انرا بیان نکند – بویژه در کودکی – در مقطع دیگری از زندگی بویژه برای کودکان در بزرگسالی برای ابراز این غم و ناراحتی مشکل پیدا خواهند کرد. یعنی به عبارتی با سرکوب کردن این احساسات منفی سلامت روان خود را به خطر میاندازند.
شوک بعد از مرگ عزیزان
زمانیکه یک فردی فوت میکند این ضربه برای اطرافیان ضربه و شوک اثر گذاری خواهد بود . بطوریکه اطرافیان در دچار شوک میکند . بخصوص اگر که متوفی رابطه ی خوبی با فرد یا افراد خاصی داشته باشد این شوک بعد از مرگ عزیزان جدی تر و سخت تر خواهد بود .
احساساتی که افراد بعد از مرگ عزیزات تجربه میکنند ناباوری است یعنی اطرافیان نمیتوانند بپذیرند که این اتفاق افتاده و ان عزیز را از دست داده اند . در سوگ احساسات بیشتر از هر چیز دیگری تغییر میکند . احساس غم و اندوه زیاد که میتواند به صورت گریه خود را نشان دهد . احساس خشم بعلت دیدن فقدان عزیز از دست رفته یکی دیگر از این احساسات است .ترس یکی دیگر از احساساتی است که فرد تجربه میکند . ترس از اینکه بعد از او چه باید بکند و چگونه امورات را بدون او انجام دهد . احساس دیگری که تجربه میشود اضطراب است که میتواند حتی بصورت پنیک یا اضطراب اجتماعی خود را نشان دهد .
ممکن است اطرافیان احساس تنهایی و درماندگی ، احساس حسرت و خستگی را بعد از فوت عزیزانشان تجربه کنند . ممکن است فرد دچار مشغولیت های ذهنی در مورد فرد از دست رفته شود یعنی حتی در ساعات بیداری افکاری را از او در ذهن خود نشخوار میکند . ممکن است احساس کند حتی صدای عزیز از دست رفته را میشنود . این موضوع در ساعات و هفته های اولیه غیرطبیعی نیست و توهم به حساب نمیاید . بعبارتی مغر برای اینکه فرد بتواند با سوگ کنار بیاید تصاویری را طراحی میکند که فرد با سوگ کنار بیاید و این ذهنیت ها را در بیرون از افکار خود به نمایش بگذارد.
ممکن است در خواب فرد یا در خورد و خوراک فرد مشکلات و اختلالاتی بوجود بیاید . اصولا دچار بیخوابی و کم خوردن میشوند و به دنبال ان دچار کاهش وزن میشوند . ممکن است گوشه گیر شوند و تمایلی نداشته باشند با کسی صحبت کنند و حتی دوست ندارند در خصوص فردی که فوت شده نیز صحبت کنند .
همه ی مواردی که در بالا ذکر شد قسمتی از احساساتی است که در خصوص شوک بعد از فوت عزیزان در افراد به وقوع میپیوندد . این احساسات تا مدتی بعد از فوت عزیزان طبیعی است و به مرور شدت ان کم خواهد شد. اما اگر در فردی این احساسات ادامه دار باشد انوقت باید از یک درمانگر و متخصص روانشناس برای برطرف شدن این احساسات کمک دریافت کرد.
چگونه بعد از مرگ عزیزان آرام شویم؟
روشهایی که میتوان بعنوان روشهای مفید برای مدیریت کردن و کنار آمدن و آرام شدن بعد از مرگ عزیزان استفاده کرد به اختصار بیان میکنیم .
داشتن شبکه حمایتی اجتماعی
یکی از خصوصیات خوب ایرانیان این است که در زمان فوت یکی از اعضای خانواده تا چند روز دور و اطراف خانواده که عزیزی را از دست داده اند را خالی نمی گذارند و از دوست و فامیل و همسایه تقریبا تا هفت روز در کنار خانواده ی عزادار هستند و این موضوع یعنی بودن دیگران درکنار خانواده عزادار کمک میکند که کمی از فشار غم انها کاسته شود.
خود مراقبتی
سعی کنید که با تکنیک های خود مراقبتی از اندوه خود بکاهید .هر کسی به طریقی این کار را انجام میدهد. استفاده از دمنوش های مناسب، استراحت کردن، آرامش داشتن، در کشورما شاید قران خواندن وگوش دادن به فایلهای صوتی که حس آرامش و آرام بودن را به فرد بدهد میتواند شیوه های سودمندی باشد.
تغذیه خوب
یکی از مشکلاتی که در زمان غم و اندوه در فرد بوجودمیاید مشکلات گوارشی است . اصولا معده در این حالت میلی به خوردن غذا نشان نمیدهد و اصولا چیزی نمیخورد و حتی اگر هم چیزی بخورد ممکن است معده گنجایش نگهداری ان را نداشته باشد و فرد علائم تهوع را نشان دهد .
خواب مناسب
حتما سعی کنید که خواب مناسب داشته باشید و برای اینکار میتوانید از راهکارهای طب سنتی استفاده کنید و اگر این موضوع تاثیری نداشت با یک پزشک مشورت کنید تا بتواند در این خصوص راهنمایی های لازم را برای شما داشته باشد.
گذراندن اوقات با دوستان
بیشتر با دوستان خود وقت بگذرانید و سعی کنید خود را منزوی نکیند . وقتی با کسانیکه با انها راحت هستید و میتوانید در مورد احساساتتان با انها صحبت کنید حتما این گزینه را در برنامه خود قرار دهید .
یادداشت کردن احساسات خود
شاید بعضی افراد تمایل نداشته باشند که با دیگران صحبت کنند اما قطها حرفهایی در دل خود دارند که باید بیرون بریزند . بنابرین یکی از روشهای سودمند یادداشت کردن احساسات خود است . اینکار به نوعی تخلیه درونی است که میتواند بسیار سودمند باشد.
ورزش کردن
سعی کنید هر چقدر سخت ورزش کردن و به نوعی حتی قدم زدن در هوای تازه را در برناه خود قرار دهید . میتوانید از یکی از دوستان یا نزدیکان خود خواهش کنید که در این مسیر با شما همراه باشد .
انجام آداب و مناسک سوگواری
یکی از روشهایی که بازهم در کشور ما خیلی شایع است انجام آداب و مناسک سوگواری است و این مناسک میتواند التیام بخش خانواده ی عزادار باشد . میتوانید بر سر مزار فرداز دست رفته بروید و در مورد احساساتتان صحبت کنید تا بتوانید احساسات درونی خود را تخلیه کنید.
سخن پایانی
خوب یا بد مرگ امری اجتناب ناپذیراست و همه ی انسانها به نوعی با ان مواجه خواهند شد و احساس غم واندوه و حزن زیادی را برای نزدیکان در بر خواهد داشت و این یک امر خیلی طبیعی است . مشکل از جایی شروع میشود که این غم و اندوه طولانی مدت میشود و فرد به راحتی نمیتواند با مرگ فرد از دست رفته کنار بیاید و به نوعی عملکرد عادی زندگی خود را ازدست میدهد و در اینجا برای برون رفت با این موضوع باید از یک متخصص روانشناس کمک بگیرد.
چنانچه تمایل به صحبت کردن با یک روانشناس را دارید میتوانید در این خصوص روی کمک همکاران ما نیز حساب کنید و باعث افتخار ما خواهد بود که در این راستا همراه شما باشیم.شعار همیشگی ما ” هستیم انجا که کسی نیست”
5 دیدگاه دربارهٔ «درمان اختلال سوگ»
سلام لطفا برای دختر تان به مشاور مراجعه بفرمایید و حتما خودتان هم حضور داشته باشید
سلام وقت بخیر من به مدت یک سال با یه اقایی دوست بودم و دو سال از خودم کوچیک تر بود برای همین زیاد همو درک نمیکردیم و جدا شدیم الان بعد چند ماه برادر این اقا از من خواستگاری کرده و از هم خوشمون میاد و کل جریان رو هم میدونه و پذبرفته که من با داداشش یک سال دوست بودم. فقط الان مشکلمون اینه که چجور میتونیم به اون اقایی که یک سال دوست بودم باهاش بهش بگیم که میخوایم ازدواج کنیم. چجور بگیم که بپذیره و درک کنه این موضوع رو؟
سلام موضوع کمی پیچیده است و پیشنهاد میکنم که با روانشناس صحبت کنید خیلی بهتر است چون مطالب باید کمی باز شود . اگر هم مایل به صحبت با ما بودید لطفا با شماره ۰۹۰۵۴۷۷۰۳۷۷ تماس حاصل بفرمایید و شرایط مشاوره و زمان را باشما هماهنگ میکنند .
سلام
من ۲۰ سالمه هیچ مشکلی ندارم ولی همیشه ناراحتم
و همش در حال مقایسه خودم با اطرافیانم هستم
میخوام شخصیت مو عوض کنم
سلام دوست گرامی خیلی خوب هست که هیچ مشکل بیرونی ندارید و درگیر مقایسه خودتان با اطرافیانتان هستید . باید دید که چرا خودتان را با اطرافیانتان مقایسه میکنید و ان موضوع را بررسی کرد . اگر خودتان میتونید دنبال دلایل باشید که اینکار را انجام بدهید در غیر اینصورت از یک متخصص روانشناس کمک بگیرید