اضطراب

احساس دل آشوبی داریم ، تپش قلب داریم ، بی تابیم ، دل تو دلمون نیست ، فشارخونمون بالاست و … اینا احساسهایی هست که خیلی هامون تجربه میکنیم . چه موقع زمانی که با یک موقعیتی روبرو میشیم و شرایط برامون قابل کنترل نیست ، و یکدفعه احساس های بالا را تجربه میکنیم .همه ی ما واژه ی اضطراب را به کرات شنیده ایم و از آن استفاده کرده ایم . در این مقاله قصد داریم در این خصوص برای شما صحبت کنیم . چنانچه تمایل دارید با ما تا انتها همراه باشید .

اضطراب چیست؟

اضطراب یکی از احساسهای طبیعی است که با انسان متولد میشود. اضطراب یک پاسخ طبیعی است که بدن در مقابل استرس و فشار و یک موضوع نگران کننده از خود نشان میدهد . همه اضطراب را تجربه میکنند . مثلا بچه ای که روز اولی که به مدرسه میرود و مدرسه را تجربه میکند ، یا روز اولی که سرکار میروید ، اولین باری که سخنرانی میکنید و …. خیلی از اتفاقات روزانه ای که با آن مواجه میشویم نمونه ای از اضطرابهایی است که تجربه میکنیم . مشخصه ی اصلی اضطراب یک احساس ناخوشایند و مبهم و فراگیر هست که در بیشتر مواقع با علامتهای بدنی مثل سردرد ، عرق کردن ، تپش قلب ، درد در قفسه سینه ، درد معده ، عدم ارامش و … همراه خواهد بود . اضطراب واکنش بدی نیست ، چون انسان را متوجه خطر میکند و به او کمک میکند که واکنش خوبی نسبت به موقعیت از خود نشان بدهد . تصور کنید که یک فردی در یک چنگلی در حال قدم زدن است . یکدفعه صدای نهیب و بلندی را میشنود ، بنظرش میرسد صدای حیوان درنده ای است . در نتیجه احساس اضطراب میکند ، بواسطه ای اضطرابی که به فرد دست میدهد یکسری علائم و بازخورد های بدنی در فرد ایجاد میشود که البته این واکنش ها در راستای کمک به فرد است . برای مثال در زمان اضطراب مردمک چشم گشاد میشود . این به این دلیل است که فرد بتواند بهتر اطراف را ببیند . یا مثلا جریان خون در بدن فرد بیشتر حرکت میکند ، بواسطه ی این کار باعث میشود خون به عضلات پایش بیشتر برسد ، پس سوخت این حرکت فراهم میشود و فرد میتواند بهتر حرکت کند ، بعد فرد بیشتر عرق میکند و این به این دلیل است که بواسطه ی این افزایش تحرک در بدن فرد ، انرژی بیشتر و سوخت وساز بیشتری انجام میشود و بدن گرم میشود و برای اینکه این گرما کم شود بدن عرق میکند تا حرارت بدن به شرایط نرمال برسد . و موارد دیگری که در بدن اتفاق میافتد برای این است که فرد بتواند بواسطه ی قرار گرفتن در موقعیت نگران کننده یک واکنش مناسب از خود نشان بدهد .

با مثالی که در بالا ذکر شد قصد داشتیم نشان دهیم که اضطراب به خودی خود خوب است و ضروری برای بقای بشر است . اما اگر دلایل اضطراب درست نباشد و از طرفی این احساس اضطراب شدید باشد و برای مدت شش ماه یا بیشتر با فرد باشد و به تناسب آن زندگی فرد را مختل نماید . و اینجاست که ما اختلال اضطرابی یا اضطراب بیمار گون را بیان میکنیم .

اختلال اضطرابی چیست؟

اضطراب یک احساس ناخوشایند ، نگران کننده همراه با تنش است که در پاسخ به یک شرایط تهدید کننده از فرد بروز میدهد . زمانی که فرد امتحان مهمی دارد ، کار جدیدی را آغاز میکند ، اضطراب را تجربه خواهد کرد.

اما اگر این اضطراب طولانی مدت باشد و منبع و دلیل خارجی و بیرونی برای این اضطراب وجود نداشته باشد و همیشه با فرد همراه باشد و زندگی فرد را مختل نماید و فرد را ناتوان کند ، انوقت ما به ان میگوییم اختلال اضطرابی .

بعبارتی اینکه یک اتفاقی ، اتفاق استرس زا و اضطراب آور شناخته میشود بسته به شدت و ماهیت و توانایی فرد و راههایی که برای مقابله استفاده میکند بستگی دارد . وقتی فردی به اضطراب دچار میشود در نتیچه امکان دارد از کارهایی که پیشتر لذت میبرده ، دست بکشد و یا اصلا خیلی از کارها را تجربه نکند . فردی که اختلال اضطرابی دارد شاید در تمام روز اضطراب را تجربه نماید ، فرد فکر و ذهن آرامی ندارد و مدام استرس و تنش را تجربه میکند . بسته به این که عامل اضطراب آور چه چیزی باشد ، به مجرد اینکه فرد در آستانه ی قرار گرفتن در آن شرایط باشد ، اضطراب را تجربه میکند و این تجربه هر بار شدید تر و بیشتر و حساس تر خواهد بود .

بعبارتی میتوان گفت که اختلال اضطرابی یک بیماری ذهنی نا مطلولی است که تاثیر زیادی در زندگی فردی و اجتماعی فرد میگذارد و اگر ادامه دار باشد و فرد اقدامی برای درمان نکند ، زندگی فرد را محتل خواهد کرد و روی کیفیت زندگی فرد تاثیرات نامطلوبی باقی میگذارد .

انواع اختلال اضطرابی

اختلالات اضطرابی انواع مختلفی دارند که ما در زیر به آن اشاره میکنیم :

اختلال وحشتزدگی یا هراس یا پنیک : فرد بطور ناگهانی و مکرر و غیر قابل پیش بینی دچار حملات وحشت زدگی میشود. و بعد از حمله ای اول ، فرد از حملات بعدی هم دچار وحشت میشود .
اختلال فوبیا : ترس شدید از چیزی که به ذات خطرناک نیست .
اختلال فوبی اجتماعی : اضطراب اجتماعی یا جمعیت هراسی یعنی که فرد مهارت انجام یک کاری را زمانیکه تنها است را دارد اما زمانیکه بین غریبه ها قرار میگیرد یا وقتی تحت نظر است جرات استفاده از آن مهارت را ندارد .
آگورا فوبیا یا بازار هراسی: فرد از حضور در اجتماع و مکانهای سربسته میترسد ، از این میترسد که مبادا در بیرون اتفاقی برایش بیافتد و کسی نباشد که کمکش کند .
اضطراب فراگیر : تقریبا در تمام امور زندگی فرد احساس نگرانی و اضطراب دارد .
اضطراب جدایی : که ترس از جدایی و دوری از خانواده و افراد مهم زندگی است .

یکسری از اختلالات قبلا در گروه اضطرابی بود که بعدا از آن جدا شد و برای خودش گروه مجزایی را تشکیل دادند اما در اینجا به آن اشاره مینماییم

اختلال وسواس : افکار غیر منطقی به سراغ فرد میاید که اضطراب آور است و برای کاهش آن دست به انجام اعمالی به صورت مکرر میزند
استرس بعد از سانحه : اضطراب به علت و به دنبال یک واقعه آسیب زا اتفاق میافتد
استرس حاد : فرد به دلایل مختلفی استرس و اضطراب را برای مدت طولانی تجربه میکند.

علائم اضطراب

اضطراب زمانی که اتفاق میافتد علائمی با خود بهمراه دارد که در اینجا به اختصار بیان میکنیم . لازم بذکر است که شدت و ضعف این علائم بستگی به میزان اضطراب افراد دارد .

افزایش ضربان قلب ؛
افزایش تنفس و تنفس سریع و پی در پی ؛
بیقراری ؛
مشکل در تمرکز
مشکل در خواب
اختلالات گوارشی
احساس درد در معده
سردرد
خستگی
دردهای عضلانی
اضطراب و نگرانی بیشتر از حد انتظار در مورد موضوعات مختلف
عدم کنترل اضطراب و نگرانی

فردی که مبتلا به اضطراب است وقتی این علائم را دارد ، احساس میکند که اتفاق بدی در حال رخ دادن است و نباید نسبت به آن بی تفاوت بود . بنابرین با یکسری فعالیتهایی همراه خواهد بود که این فعالیتها در مواقعی حتی ممکن است به فرد هم آسیب بزند .

دلایل بوجود آمدن اضطراب

در مورد دلایل بوجود آمدن اضطراب شاید نتوان دلیل خاصی را بیان کرد ، چرا که شاید دلایلی مختلفی برای آن وجود داشته باشد یا ترکیب چند دلیل . اما در هر صورت در زیر دلایلی را عنوان میکنیم :

دلایل ژنتیکی ،
تجربه های استرس زای زیاد ،
محیط زندگی پرتشنج ،
اینکه در خانواده افراد مضطرب باشند و فرد با آنها زندگی کند ،
خانواده هایی که تشنج و درگیری و دعوا زیاد است ،
فرزندان طلاق ،
بحرانهای اجتماعی مثل جنگ و حوادث عمومی مثل زلزله و …،
تغییرات فیزیولوژیکی در مغز.

اضطراب به چه صورت بروز میکند ؟

شاید این سوال خیلی از افراد باشد که اضطراب به چه صورت خود را نشان میدهد و بعبارتی چطور بروز میکند ؟ ایا ممکن است که شب بخوابیم و صبح بلند شویم و ببینیم که اضطراب داریم ! ایا موقعی که مضطرب میشویم دربدنمان علائمی مثل دانه ی قرمز ( کهیر) میزند یا همیشه قبل اضطراب علائم خاصی در ما بوجود میاید !

اضطراب تجربه ای است که همه ی ما آن را تجربه کردیم و علائمی مانند بیقراری و نگرانی و کاهش تمرکز را در آن لحظه تجربه کردیم . اما بعد از اینکه مشکل ما برطرف میشود این علائم هم کاهش پیدا میکند . بعبارتی میتوانیم بگوئیم که اضطراب گذرا است . اما در مورد اضطراب زمانی که بعنوان اختلال در نظرگرفته میشود میزان اضطراب با منبع آن تطابق ندارد در نتیجه ما از آن بعنوان اختلال نام خواهیم برد . اضطراب میتواند خفیف باشد یا شدید .هر زمان مدت زمان آن طولانی باشد و یا همانطور که گفتیم شدت و نوع علائم با دلیل آن همخوانی نداشته باشد و یا حتی در غیاب منبع یا فشار روانی یا تهدید آور، علائم اضطرابی بروز دهد .

نکته ی دیگری که تصور میکنم باید گفته شود این استکه ممکن است از مصرف بعضی مواد مانند الکل ، یا حشیش ، کوکائین ، … یا داروهایی که بر اعصاب تاثیر میگذارند نیز اضطراب در فرد بوجود بیاید .

نشانه های اضطراب چیست ؟

نشانه های اضطراب را میتوان در دو بخش طبقه بندی کرد :

نشانه های جسمی : نشانه های جسمانی دارای علائمی مانند :

سرخ شدن و برافروختگی صورت
تنش عضلانی
خشکی دهان
حالت تهوع و استفراغ
اسهال یا یبوست
سردرد و سرگیجه
تکرر ادرار
تنش عضلانی و تحرک بیش از حد و لرزش بدن
تپش قلب و افزایش ضربان قلب و یا بی نظمی ضربان قلب
افزایش فشار خون
تنفس سریع و تند و کوتاه و بعضا احساس خفگی
تعریق بیش از حد بخصوص تعریق در چهره و کف دست
رنگ پریدگی
مشکلات جنسی
بی حسی یا سوزن سوزن شدن اندامهای بدن

نشانه های روانشناختی :

نشانه های روانشناختی دارای علائمی مانند :

بیقراری و بی تابی
دلواپسی
تحریک پذیری
احساس خطر قریب الوقوع و ناگهانی
دشواری در تمرکز حواس
دشواری در تصمیم گیری
مشکل در خواب
ناتوانی در ایجاد آرامش
ناتوانی در لذت بردن از مواردی که قبلا از آنها لذت میبرده

انواع اضطراب

اضطراب انواع مختلفی دارد و برای اینکه این موضوع را بهتر بیان کرده باشم در زیرابتدا آنها را نام خواهم برد و بعد مختصری در مورد آن توضیح خواهم داد :

اختلال اضطراب اجتماعی یا SAD
اختلال اضطراب فراگیر یا GAD
اختلال هراس یا وحشت زدگی یا Panic
اختلال آگورا فوبیا یا بازار هراسی
اختلال فوبی خاص
اضطراب جدایی

اختلال اضطراب اجتماعی

اضطراب اجتماعی یکی از انواع اضطراب میباشد که فرد از حضور در جمع دچار اضطراب میشود و علت آن هم این است که مورد قضاوت قرار بگیرد ، نگران این هست که مبادا دیگران ارو را زیر نظر قرار بدهند و این افراد دچار دستپاچگی میشوند برای اینکه در جمعی حضور پیدا کنند یا سخنرانی داشته باشند یا کاری انجام بدهند . این افراد نوعی خجالت و کمرویی شدید دارند ، بنابرین از گفتگو با دیگران و برخورد با دیگران اجتناب میکنند . بنابرین اگر قصد داشته باشند که در جمعی حضور پیدا کنند از قبل از آن دچار اضطراب میشوند و در حین و حتی بعد از آن هم درگیر این موضوع هستند که دیگران راجع به آنها چگونه فکر میکنند و بنابرین خیلی اضطراب را تجربه میکنند .

اختلال اضطراب فراگیر

اضطراب فراگیر یکی دیگر از انواع اضطراب میباشد که البته یکی از شایعترین انواع آن نیز میباشد . این افراد همانطور که از اسمش هم مشخص است مداوم و مکرر تنش جسمی و روانی ، نگرانی و اضطراب را بدون هیچ دلیل خاصی تجربه میکنند . بعبارتی این افراد همیشه نگران و مضطرب و تحریک پذیر هستند و مدام زیر فشار جسمی و روانی هستند و این اضطراب که در خیلی از موقعیتهای زندگی شان است زندگی افراد را مختل میکند و فرد عملکرد طبیعی خود را ندارد .

اختلال اضطراب هراس یا وحشت زدگی

اختلال اضطراب هراس یا وحشت زدگی یا پنیک یکی دیگر از انواع اضطراب است که همانطور که از اسمش پیداست این اضطراب با ترس و وحشت شدید همراه است و البته اختلال هراس ، ترسیدن نیست . مثلا اگر فردی از یک حیوان وحشی بترسد ، از یک اتفاق طبیعی که در حال رخ دادن است مثل زلزله بترسد ، یا … کاملا طبیعی است و ما در اینجا برچسب اختلال هراس نمیگیرد . در اختلال هراس فرد احساس خطری قریب الوقوع و احساس عذاب را تجربه میکند که باعث بروز علائم جسمانی و روانی میشودو این علائم انقدر زیاد است که حتی فرد فکر میکند که شاید سلامتی اش به خطر بیافتد و تا جایی که تصور میکند شاید بمیرد و بنابرین نیاز است به پزشک مراجعه کنند و شاید بستری بشوند .

اختلال اضطراب آگورافوبیا یا بازار هراسی

اختلال اضطراب آگورافوبیا یا بازارهراسی یکی از انواع اضطراب است که فرد از حضور در جمع دچار اضطراب میشود . ترس این افراد از این است که مبادا بیرون بروندو در جای شلوغ قرار بگیرند و حالشان بد شود و کسی نباشدکه به آنها کمک کند و بنابرین از بیرون رفتن به تنهایی امتناع میکنند و ترجیح میدهند که در خانه بمانند و اگر بخواهند بیرون بروند حتما باید با یک فرد دیگری باشد ، که اگر اتفاقی برایشان افتاد بتوانند کمکشان کنند .

اختلال اضطراب فوبی خاص

اختلال اضطراب فوبی خاص یک نوع از انواع اضطراب است . در این نوع اضطراب فرد احساس شدید ترس از اشیا یا موضوعات یا حیوانات یا موقعیتهای را دارد . اصولا این نوع فوبی به این برمیگردد که فرد برای خود فاجعه سازی میکند و از ان چیزیکه میترسد ( که البته موضوع ترس غیر معقول هم است ) اجتناب میکند . مثلا فرد از یک حیوان مثل سگ یا … میترسد ، از خون میترسد یا از آمپول ، از بلندی و آسانسور و … ترس شدیدی دارد و بنابرین وقتی در موقعیتی باشد که آن موضوع ترس هم باشد یا بخواهد در آن شرایط قرار بگیرد ، شدیدا دچار اضطراب و ترس و نگرانی خواهد شد .

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی از دسته اضطراب هایی است که در کودکان کم سن و سال هم وجود دارد و در افراد بزرگتر هم دیده میشود . اضطراب جدایی بخشی از رشد کودک است که در کودک از ۸ ماهگی تا ۱۲ یا حتی تا ۲۰ ماهگی وجود دارد که آنهم نشان دهنده ی رشد شناختی کودک است که هر چه کودک از نظر شناختی رشد میکند ، مراقب اصلی که همان مادر است را بهتر و بیشتر میشناسد و ازاین نگران میشودکه مادر او را ترک کند ، دچار اضطراب میشود . به مرور که کودک بزرگتر میشود متوجه میشود که مادر اگر کودک را ترک کند اما برمیگردد و این اضطراب به مرور کم میشود . اما اگر ادامه پیدا کند و یا در بزرگسالان ترس از ترک خانه یا جدا شدن از افراد خاص فرد دچار اضطراب میشود .

درمان اختلال اضطراب

برای درمان اختلال اضطراب بسته به شدت و نوع ان میتوان از دارو استفاده کرد . برای استفاده از دارو حتما باید به روانپزشک و پزشک مراجعه نمود

روش دیگری که برای درمان اضطراب میتوان از آن بهره برد روش های رواندرمانی است که انواع مختلفی دارد و یکی از شیوه های رایج رواندرمانی درمان شناختی رفتاری است که با کمک رواندرمانگر به فرد کمک میشود تا زندگی بهتری داشته باشد .

نکته ی قابل توجه این است که شاید نیاز باشد که همزمان هم دارو مصرف شود و هم از روشهای رواندرمانی استفاده شود و اینکه مورد دیگری که باید در نظر گرفته شود این است که شاید زمان بر باشد ، بنابرین بهتراست صبوری داشته باشید و ارتباط خود را با درمانگر همچنان برقرار نمایید .

چطور میتوانیم از خودمان در مقابل اضطراب مراقبت نماییم

بالا بردن اطلاعات و آگاهی از اضطراب و اینکه چطور اضطراب میتواند بر فرد اثر بگذارد ، بهتر میتوان راه مناسب برای درمان را اتخاذ نمود .
استفاده از رژیم غذایی مناسب
ورزش کردن
استراحت به اندازه کافی
از فنون آرام سازی استفاده نمایید .
با افرادی که به شما حس بهتری میدهند معاشرت داشته باشید
با دوستان و نزدیکان خود در این خصوص صحبت کنید و تجربه های آنان را در این مورد بشنوید و از آن استفاده نمایید .
با یک کارشناس و متخصص روانشناس یا روانپزشک صحبت کنید .

در تنیجه :

سخن پایانی اینکه اضطراب یک واکنش طبیعی است و در حد مناسب خیلی هم کمک کننده میباشد . اما اگر که دلیل منطفی برای اضطراب نباشد ، بیش از حد باشد ، با علت ترس متناسب نباشد و اینکه عملکرد و زندگی فرد را مختل نماید و عوارض جسمی زیادی داشته باشد که در کل آرامش وزندگی عادی فرد را مختل نماید ، در نتیجه نیاز است که حتما با یک روانشناس صحبت نمایید . چنانچه در این مورد نیاز به مشورت داشته باشید ، همکاران ما میتوانند به شما کمک کنند و شما میتوانید در هر زمان از روز با شماره ی تلفن ۰۹۰۵۴۷۷۰۳۷۷ ارتباط برقرار نمایید تا ما بتوانیم شما را در این امر یاری نماییئم .