اختلال پنیک

یکدفعه بدون هیپچ دلیلی ناگهان اضطراب خیلی شدید ، همراه با احساس مرگ قریب الوقوع ، حمله ی ناگهای و غیر منتظره وحشت مواجه بشیم ، بصورتی که فکر میکنیم الانه که داریم میمیریم ، طبیعتا به دنبال این احساسات خیلی میترسیم و قاعدتا حسهای خیلی بدی رو تجربه میکنیم و بعد از اینکه خوب شدیم ، میترسیم که مبادا دوباره سراغ ما بیاید . این شکایت فردی است که دچار اختلال وحشت زدگی یا پنیک میباشد . در این مقاله قصد داریم درباره این اختلال با شما صحبت کنیم . اگر مایلید بیشتر در این خصوص بدانید با ما همراه باشید .

اختلال پنیک چیست ؟

اختلال پنیک یا و حشت زدگی یکی از اختلالات اضطرابی است که بمعنای ترس مفرط و احساس قریب الوقوع ، حمله ی حاد و غیر منتظره و شدید و مکرر و ناگهانی که در عرض چند دقیقه به اوج خودش میرسد و بعد فروکش میکند.

علائم اختلال پنیک چیست ؟

حمله ی پنیک یا وحشت زدگی ، دوره های ناگهانی و مجزای پریشانی یا ترس است که علائم جسمانی از قبیل تپش قلب ، لرزش و .. و علائم شناختی مثل ترس از دست دادن کنترل ، ترس از مردن ، … همراه میشود و این حمله ها بطور ناگهانی آعاز شده و کوتاه مدت هستند و به ندرت بیش از نیم ساعت به طول نمی انجامد و در آنها اضطراب در ده دقیقه یا کمتر به اوج میر سد . این دوره ها ممکن است از چند حمله در یک رو زتا تعداد انگشت شمار حمله در یکسال باشد .این حملات معمولا بصورت ناگهانی و یک دفعه و بدون هیچگونه هشداری در فرد ایجاد میشود و این حملات میتواند در هر زمان رخ دهد . برای مثال زمانیکه فرد برای خرید رفته یا در وسط یک جلسه کاری هست ، ممکن است در حال رانندگی باشد و یا خواب باشد و ناگهان دچار این حالت شود .

این حملات ممکن است که گاهگاهی رخ دهد یا بطور مکرر بروز کند . و بعد از اینکه فرد از حمله فارغ شد احساس خستگی زیادی داشته باشد .

بعبارتی این حملات میتوانند غیر منتظره رخ بدهد ، گاهی هم ممکن است منتظره باشد یعنی بر اثر یک محرک رخ بدهد و گاهی اوقات هم امکان دارد موقعیتی در فرد بروز بدهد .

اگر مایلید در این خصوص نکات جالبری بدانید اینجا را کلیک کنید

در زیر به علائم جسمانی و شناختی اختلال پنیک اشاره میکنیم :

علائم جسمانی شامل :

تپش قلب
لرزش
احساس خفگی یا تنفس کوتاه
تعریق
درد در قفسه سینه
تهوع
سرگیجه
کرختی
احساس مور مور شدن
احساس گرما یا سرما در بدن
سبکی سر

علائم شناختی شامل :

ترس از دست دادن کنترل
ترس از مردن
احساس گسیختگی
غیر واقعی بودن

نکته اینکه از علائم فوق طبق DSM5 باید حداقل ۴ مورد در فرد باشد تا ما آن را در دسته اختلال پنیک بگنجانیم .

و دیگر علامت آن هم این است که بعد از یکی از حملات وحشتزدگی در عرض یکماه یا بیشتر در یکی از دو مورد زیر رخ دهد :

نگرانی مکرر از اینکه دوباره حمله تکرار شود که بشدت اجتناب میکند و یا دلمشغولی این را دارد که نکند مجدد دوچار حمله شود .
تغییرات ناسازگارانه چشمگیر و معنادار در رفتار و عملکرد فرد .

نکته اینکه کنترل حملات وحشت زدگی یا پنیک به تنهایی کار آسانی نیست و اگر درمان نشود ، ممکن است که فرد را در وضعیت بدتری قرار دهد.

دلایل ایجاد اختلال پنیک چیست ؟

در مورد اینکه چه عواملی اختلال پانیک و به دنبال آن حمله ی پنیک را ایجاد میکنند ، دلیل واضحی وجود ندارد ، اما عواملی که در پایین به آن اشاره مینماییم میتواند نقش مهمی در اختلال پنیک داشته باشد .

ژنتیک : یکی از مهمترین عواملی که میتواند در ایجاد آن موثر باشد ژنیتک میباشد . همواره در هر اختلالی باید دنبال زمینه های ژنتیکی باشیم .
استرس : میتواند یکی از عوامل تاثیر گذار در ایجاد اختلال پنیک باشد.
تغییرات خاص در نحوه و شیوه عملکرد قسمتهایی از مغز.
خلق و خویی که همراه با استرس یا احساسات منفی باشد هم میتواند دلیل خوبی باشد .

در توضیح موارد بالا میتوان به اینصورت توضیح داد که در اختلال پنیک تعادل بین اکسیژن و دی اکسید کربن بهم میخورد .

دلیل دیگه این میتونه باشدکه انتقال دهنده های عصبی در مغز دچار کژ تنظیمی میشود ، یعنی ان نظمی که داشتند بهم میخورد . یا ممکن است آسیبی در قسمتهایی از مغز باشد که منجر به اختلال پنیک میشود .

از نظر روانی هم میشود اینطور گفت اختلال پنیک در نتیجه دفاع ناموفق در برابر تکانه های عصبی است . این افراد در گذشته یک از دست دادنی را تجربه میکنند ، برای مثال در دوران کودکی تجربه طلاق ، مرگ ، آزار جنسی یا جسمی را تچربه کردند بیشتر دیده میشود .

فقط نکته ای که لازم میدانم در مورد آن با شما درمیان بگزارم این استکه انسان بطور طبیعی در برابر خطراتی که با آن مواجه میشودو او را تهدید میکند ، واکنش نشان میدهد که این بسیار طبیعی است و سالم . مثلا تصور کنید که یک فردی با یک سگ وحشی یا یک گرگ مواجه میشود و اگر این حیوان به دنبال فرد بیاید ، خوب طبیعتا بدن یکسری واکنش در برابر تهدید از خودنشان میدهد مانند افزایش ضربان قلب ، افزایش تنفس ، افزایش فشار خون و … که این علائم به دلیل تحریک عصب سمپاتیک است و همه ی این علائم به دلیل آماده شدن بدن برای اینکه از یک موقعیت خطرناک بتواند جان سالم بدر ببرد ، استفاده میشود. با این تعریفی که اشاره کردم خواستم به این مطلب اشاره کنم ما باید واکنش طبیعی به یک اتفاق یا رویداد و به دنبال آن بروز علائم جسمانی ( که با علائم جسمانی اختلال پنیک مشترک است ) را با سایر علائم غیرطبیعی فرق قائل شویم .زمانیکه که هیچ عامل خطر شناخته شده ای وجود ندارد ولی فرد این علائم را از خود نشان میدهد .

نکته مهم در مورد اختلال پنیک

این اختلا ل در زنان بیشتر از مردان دیده میشود . اصولا در جوانی شروع میشود . افرادی که مبتلا هستند ، تحقیقات نشان داده که حدود ۱ تا ۴ درصد این افراد تا پایان عمر این اختلال را تجربه میکنند . از حمله پنیک در دروه ی میانسالی باید ترسید و خیلی بررسی بشود چون ممکن است عوامل طبی در آن دخیل باشد که باید حتما بررسی شود .

و همانطور که گفته شد در اختلال پنیک برای ایجاد علت به دنبال سابقه خانوادگی این حملات بگردیم اینکه آیا فردی در خانواده فرد هم این اختلال را داشته ، ایا فرد تجربه مرگ یا از دست دادن یا بیماری جدی نزدیکانش را تجربه کرده ، آیا در گذشته تجربه آزا ر و اذیت جنسی را تجربه کرده ، آیا در بزرگسالی تجربه آزار و اذیت جنسی یا یک تصادف بد را داشته ، آیا تجربه مصرف مواد و الکل را داشته و … از جمله مواردی هست که وقتی با یک فردی که اختلال پنیک دارد باید بررسی شود تا علت بوجود آمدن آن مشخص شود .

تاثیراختلال پانیک در زندگی فرد چیست؟

اختلال و حملات پنیک میتواند زندگی شخصی و عملکرد فرد را تحت تاثیر خود قرار بدهد.

یکی از مهمترین کارهایی که یک فرد مبتلا انجام میدهد اجتناب و انجام ندادن یکسری فعالیتها در حوزه های مختلف زندگی میباشد . که به چند مورد آن اشاره میکنم .

بوجود آمدن مشکلاتی در محل کار یا مدرسه فرد
پرهیز از حضور در جمع دوستان و اقوام
بوجود آمدن مشکلات مالی برای فرد
استفاده از الکل یا مواد دیگر
افزایش خطر خودکشی یا دیگر کشی
احساس نیاز به مراقبتهای پزشکی
ایجاد فوبی خاص برای فرد ، مثلا ترس ازاینکه مبادا در حال رانندگی باشد و مبتلا به این حملات بشود .
و مهمتر از همه اینکه این اختلال میتواند افسردگی یا اختلالات اضطرابی دیگر را نیز در فرد بوجود بیاورد .

چگونه اختلال پنیک را تشخیص دهیم؟

از آنجایی که این اختلال دارای علائمی شبیه به مشکلات تنفسی ، مشکلات قلبی و عروقی و مشکلات تبروئیدی دارد ، بنابرین باید قبل از انجام هر اقدامی بررسی شود که این علائم علل پزشکی نداشته باشد بعد از بررسی این موضوع پس از ارجاع به پزشک ، درمانگر با مصاحبه دقیق میتواند تشخیص دهد که این علائم میتواند به دلایلی که در بالا ذکر شد ایجاد شده باشد -که چون تا زمانیکه فرد برای درمان اقدام کند مدتی زمان میبرد – درمانگر شروع به کار برای درمان این اختلال میکند .

تفاوت اختلال پنیک و حمله ی پنیک چیست ؟

در ادامه برای اینکه دچار اشتباهی نشویم لازم میدانم توضیحی در مورد تفاوت اختلال پنیک و حمله ی پنیک را ارائه بدهم همانطور که در بالا گفتیم در اختلال پنیک ، حملات وحشتزدگی فرد بدون دلیل رخ میدهد و هیچ عامل قبلی برای آن وجود ندارد و بعد از ان هم فرد نگران میشودکه مبادا مجدد رخ دهد و غیر منتظره و ناگهانی است .

اما در حمله پنیک ، این حملات به دنبال هر موردی که که فرد را مضطرب میکند ، میتواند اتفاق بیافتد . مثلا یک فردی از سگ میترسد و بعد آن که با سگ مواجه میشود دچار حمله پنیک میشود ، یا فردی اضطراب اجتماعی دارد و وقتی در آن شرایط قرار میگیرد دچار حمله پنیک میشود ، یا فردی که آگورا فوبی دارد از اینکه که در بیرون تنها باشد و یک اتفاقی برایش بیافتد و کسی نباشد دچار حمله پنیک میشود ، یا بعد از یک سانحه یا اتفاق ناگوار . در هر صورت حمله ی پنیک میتواند بعد از اختلال پنیک باشد و یا بعد از موارد دیگری که به چند مورد آن اشاره کردیم رخ دهد و وجه تمایز آن با اختلال پنیک این استکه این علائم به دنبال یک علت در فرد بوجود میاید .

درمان اختلال پانیک چیست ؟

برای درمان اختلال پنیک و به دنبال آن حملات پنیک باید گفت خط اول درمان دارو درمانی است که باید توسط روانپزشک تجویز گردد . اما دارو به تنهایی درمان مناسبی برای اختلال پنیک نیست و باید در کنار آن از روان درمانی هم استفاد کرد . بعبارتی روان درمانی، مصرف دارو یا ترکیبی از این دو می تواند به کاهش و توقف اختلال پنیک کمک کند طول مدت درمان بسته به این دارد که فرد چه مدت بعد از اولین حمله برای درمان اقدام کرده باشد .

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری یکی از شیوه های رواندرمانی است که درمانگر با کار روی افکار و احساسات فرد کار میکند و راهکارهای درمانی مختلف را برای درمان ارائه میکند .

مطلبی که در ادامه میخواهم به آن اشاره کنم این هست که یکسری کارها را فرد میتواند در خانه انجام دهد برای اینکه کمک کند به درمان اختلال پنیک کارهایی از قبیل :

داشتن خواب کافی
داشتن فعالیت های بدنی منظم
پرهیز از مصرف الکل و سیگار و مواد کافئین دار
کمک گرفتن از تکنیک های مدیریت استرس و آرامش بخشی
و شاید یکی از مهمترین کارها عمل به برنامه درمانی که توسط درمانگر برای فرد تدوین شده است .

جمع بندی اینکه حملات پنیک همانطور که ذکر شده غیر منتظره و ناگهانی در فرد بروز میدهد و فرد از تجربه مجدد آن بسیار میترسد و عملکرد زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار میدهد ، بنابرین توصیه میگردد زمانیکه علائمی از علائم فوق را در خود مشاهد کردید و طبیعتا بعد از مراجعه به پزشک و آگاهی یافتن ازاینکه این علائم هیچ دلیل جسمانی ندارد ، به روانشناس مراجعه کنند تا بیماری در همان ابتدای کار شروع به درمان شود و طبیعتا عوارض کمتری برای فرد خواهد داشت و فرد زودتر و آسانتر میتواند به زندگی عادی خود باز گردد .

اگر چنانچه علائمی شبیه به آنچه در بالا ذکر شد را در خود مشاهده نمودید و خواستید با یک روانشناس این موضوع را در میان بگذارید میتوانید روی کمک ما حساب باز کنید .

هستیم آنجا که کسی نیست .